Elektrikli scooter kazası nedeniyle bir aydır komada olan ve kask takmayan Joan Cuscó (39 yaşında): "Sosyal Güvenlik kronik rehabilitasyonu karşılamıyor ve tüm seansların masraflarını karşılayamıyorum."

Joan Cuscó (39) kazanın tam anını hatırlamıyor. Sadece kask takmadan elektrikli bir scooter kullandığını ve doktorların onu çevrimdışı bırakmayı düşünecek kadar ciddi bir beyin hasarı geçirdiğini biliyor. Bir ay boyunca komada kaldı. Üç küçük çocuğu ve normal bir hayatı vardı. Bugün, kalıcı bir engelle yaşıyor ve sürekli rehabilitasyon görüyor.

Hastaneden gelen çağrıyı alan kişi eşi Sílvia'ydı. "Bana daha önce hiç kimsenin bu kadar kan kaybettiğini görmediklerini söylediler. Burnundan, ağzından geliyordu... En kısa sürede gelmemi istediler. Hastaneye vardığımızda, yapabilecekleri hiçbir şey olmadığını ve onu ayıracaklarını söylediler. Sonra organlarını bağışlayıp bağışlayamayacaklarını görmek için onu hayatta tutmaya karar verdiler ve annesi seyahatte olduğu ve henüz dönmediği için."

Joan Cuscó'nun eşinin yardımıyla hatırladığı tanıklığı, günlük bir scooter sürüşünün ne kadar trajik olabileceğini mükemmel bir şekilde gösteriyor. Dört yıl önce Joan, Sant Cugat del Vallès'te gece vakti bir sokaktan aşağı iniyordu. Yoldaki bir çukuru fark etmedi ve scooter'ının tekerleği sıkıştı. Çarpmanın etkisiyle dengesini kaybetti ve yerden fırladı, başı yere çarptı. "Sanki 50.000 parçaya ayrılmış gibiydi."

Kaza hayatını altüst etti. Joan, Institut Guttmann'da bir ay geçirdi ve ardından Badalona merkezinde beş ay daha ayakta tedavi gördü. Yürümeyi yeniden öğrenmek zorunda kaldı. Görme yetisinin bir kısmını kaybetti ve bu da ilk başta farkında olmadan sık sık tökezlemesine ve düşmesine neden oldu. Yüz felci, bir gözünü açmasını veya ağzını düzgün bir şekilde hareket ettirmesini engelledi. Bugün, daha seyrek de olsa rehabilitasyona devam ediyor: "Sosyal Güvenlik, hasta kronik faza girdiğinde bu tür terapileri karşılamayı bıraktığı için istediğim kadar sık ​​karşılayamıyorum."

Joan, "İnsanların elektrikli scooter'ın bir oyuncak değil , bir araç olduğunu anlamalarını istiyorum," diye ısrar ediyor. "Guttmann Enstitüsü'nden insanlarla okullarda konuşmalar yaptım ve kask takmadan bisiklet süren çocuklar gördüğümde... Üç çocuğum var. Scooter sürmek için ehliyetin ve sigortanın zorunlu olması gerektiğini düşünüyorum. Scooter sürücüsü yüzünden kaza yapan insanlara ne olacak?" diye soruyor Cuscó. "Ayrıca scooter'ların nerede sürüleceğini düzgün bir şekilde düzenlemeli ve onlar için daha fazla bisiklet yolu oluşturmalıyız," diye ekliyor Silvia.

Institut Guttmann'da rehabilitasyon doktoru olan Dr. Eulàlia Bertran, elektrikli scooter kazalarının giderek daha ciddi yan etkiler bıraktığını doğruluyor. “2022'de vakaları saymaya başladığımızdan beri yükselen bir eğilim gördük: o yıl bir kişiyi tedavi ettik. 2023'te yedi, 2024'te ise on üç kişi vardı. Ve 2025'te, yılın ortasında, yedi kişi daha oldu. Endişe verici olan sadece sayı değil, eğilim.”

Bertran, merkezin verilerinin hafife alındığı konusunda uyarıyor. "Bazen kazalar araba, motosiklet veya çarpıp kaçma kazaları olarak kaydediliyor, ancak gerçekte bunlar scooter ile ilgili. Ve biz sadece nörolojik yaralanmaları görüyoruz ve en ciddi vakaları tedavi ediyoruz." Guttmann'a gelen scooter ile yaralanan her kişi için, yoğun rehabilitasyon gerektirmeyen kırıklar, morluklar veya travmalar orada görülmediği için onlarcası daha gözden kaçıyor.

Baş yaralanması veya omurilik yaralanmasının sonuçları kollarda ve bacaklarda güç veya his kaybından (çoğu durumda tetraplejiye yol açar) davranış bozukluklarına, konuşma güçlüklerine, bilişsel sorunlara veya hatta tüple beslenme ihtiyacına kadar değişebilir. "Bazı insanlar bir daha asla kendi başlarına idare edemezler ve giyinme, duş alma veya yemek yeme konusunda yardıma ihtiyaç duyarlar," diye açıklıyor.

Bertran'a göre, beyin hasarından sonraki iyileşme genellikle ilk birkaç ayda en üst düzeydedir, ancak tam iyileşme her zaman sağlanmaz. "İyileşme için tavan, yaralanmanın kendisi tarafından belirlenir. İlerleme bir yıl veya daha uzun sürebilir, özellikle bilişsel bozukluk varsa ve kişi gençse. Ancak bazı yan etkilerin kalması yaygındır. Birçok durumda, rehabilitasyon hem fiziksel hem de bilişsel olarak kronik bir temelde sürdürülmelidir."

Bireysel acının ötesinde, bu kazaların aile, duygusal ve ekonomik çevre üzerinde derin etkileri vardır. Bertran, "Böyle bir yaralanma geçirmek hayatınızı paramparça eder," diye özetliyor. "Ayrıca etrafınızdakilerin hayatlarını da" diye ekliyor.

Doktor, önleyici tedbirlerin uygulanmasının gerekliliği konusunda ısrar ediyor. “Kontrol edebileceğimiz faktörler var: kask takmak, iyi durumda bir scooter kullanmak, izin verilen yerlerde sürmek, hız sınırlarına uymak, düzgün sinyal vermek... Ve her şeyden önce, zihniyetimizi değiştirmek. Birlikte yaşama kültürüne ihtiyacımız var. Scooter bir moda veya oyuncak değil. Bir ulaşım aracı ve ona bu şekilde davranmalıyız.”

Yavaş ama inançlı bir şekilde konuşan Joan, bu konuda net. "Eğer hikayem birinin scooter'a binmeden önce kask takmasına yardımcı oluyorsa, tüm bunları açıklamaya değer." "Çocuklarla yaptığım konuşmalarda her zaman verdiğim mesaj bu," diyor.