"Croisière Noire"ın 100 yılı: Afrika'da sınırları zorlayan destansı macera

Bundan tam bir asır önce, otomobillerin Avrupa sokaklarına yeni yeni hakim olmaya başladığı bir dönemde, bir Fransız markası tüm mantığa aykırı bir işe imza attı: "Croisière Noire" (Siyah Geçit).

Vizyon sahibi André Citroën'in öncülüğünde 1924-1925 yılları arasında gerçekleştirilen bu keşif gezisi, Citroën-Kégresse paletli araçlardan oluşan bir konvoyla Afrika'yı kuzeyden güneye kat ederek özel bir şirket tarafından gerçekleştirilen en iddialı maceraya dönüştü.

Croisière Noire, mekanik bir gösteriden çok daha fazlasıydı; çöller, ormanlar ve zorlu bölgelerde 20.000 kilometreden fazla bir mesafeyi kapsayan bir yolculuktu.

Görev yalnızca Afrika'da yeni bir çığır açmayı değil, aynı zamanda bilimsel olarak belgelemeyi, dünyayı keşfetmeyi ve markalamayı yeniden tanımlamayı da amaçlıyordu. Çok disiplinli ekipte bilim insanları, sanatçılar, tamirciler, kaşifler, bir film yapımcısı (Léon Poirier), bir ressam (Alexandre Iacovleff) ve bir fotoğrafçı (Georges Specht) yer alıyordu.

Agresif bir marka vizyonuna sahip olan ve seri üretimi çoktan devrimleştirmiş bir sanayici olan André Citroën, imajın gücünü anlamıştı. 1922'de Sahra'yı başarıyla geçtikten sonra, bir sonraki hedefi Afrika'yı tamamen geçmekti. Bu amaçla hükümetlerle pazarlık yaptı ve arabaların daha önce hiç kimsenin gitmediği yerlere gidebileceğini göstermek için çeşitli bir ekip kurdu.

Fransa'da seri üretimi devrim niteliğinde değiştirmiş ve agresif marka vizyonuyla sektörde iz bırakmış olan Citroën, imajın gücünü hemen anladı. Otomobilin modernliğin simgesi olduğu 1920'lerde, teknik yeniliği gösteriye dönüştüren ilklerden biriydi. Bunu 1922'de Sahra'yı ilk kez geçerek göstermişti. Ancak bu yeterli değildi. Bir sonraki hedefi çok daha iddialıydı: Kuzeyden güneye tüm Afrika'yı kendi markası tarafından tasarlanan araçlarla geçmek.

Bu amaçla, bizzat Fransa Cumhuriyeti Başkanı, Belçika Kralı ve yarım düzine sömürge hükümetiyle müzakere etti. Citroën sahadaki ekibin bir parçası değildi. Ancak sonrasında olan her şey onun hırsı, gösterişçilik duygusu ve teknik ilerlemenin geleceğe yönelik bir itici güç olduğuna olan sarsılmaz inancı sayesinde mümkün oldu.

Ekim 1924'te Marsilya'dan Cezayir'e yelken açan keşif gezisi, başlangıçtan itibaren acımasız Sahra Çölü'yle (Tanezrouft) karşı karşıya geldi ve "Scarabée d'Or"un ilk efsaneleri burada doğdu. Araçlar çamura battı, geçici sallarla nehirleri geçti, tropikal fırtınalara ve hastalıklara göğüs gerdi, ekibin dayanıklılığını ve makinelerin güvenilirliğini test etti.

Ocak 1925'te Bangui'de keşif ekibi dört gruba ayrılarak Hint Okyanusu'ndaki farklı noktalara ulaştı: Mombasa'dan (Kenya) Cape Town'a (Güney Afrika) ve Haziran 1925'te Madagaskar'da yeniden birleştiler. Yolculuk, Temmuz 1925'te farklı rotalar boyunca 12.000 ila 18.000 kilometre arasında mesafe kat ederek Fransa'ya dönüşle sona erdi.

Geri döndüğünde, Black Cruise kültürel bir fenomen haline geldi. Film yapımcısı Léon Poirier, Avrupa genelinde büyük beğeni toplayan anıtsal bir belgesel düzenledi.

Alexandre Iacovleff'in çizimleri Louvre Müzesi'nde sergilendi ve Afrika manzaralarını ve geleneklerini görsel ikonlara dönüştürdü. Basın, kitaplar ve promosyon ürünleri Citroën'in yenilikçilik ve macera sembolü olarak konumunu sağlamlaştırdı.

Bir asır sonra, "Croisière Noire" otomotiv mühendisliği, keşif ve pazarlama tarihinde bir dönüm noktası olmaya devam ediyor. Bilim, sanat ve iş stratejisini birleştiren, bir arabanın sadece imkansız arazileri değil, aynı zamanda tüm bir dönemin kolektif hayal gücünü de fethedebileceğini kanıtlayan cesur bir başarıydı.