De afschaffing van de ZFE's zou Frankrijk meer dan 3 miljard euro aan Europese hulp kunnen kosten

Een nieuwe stap in de richting van de eliminatie van ZFE. De Nationale Vergadering heeft woensdagavond ingestemd met het afschaffen van de "lage-emissiezones" , die de circulatie van bepaalde thermische voertuigen beperken, door een artikel uit het "vereenvoudigingswetsvoorstel" aan te nemen.

De ZFE's werden in 2019 in het leven geroepen om de uitstoot van fijnstof te beperken. Ze zijn een emblematische maatregel van de Wet op Klimaat en Veerkracht van Emmanuel Macron's eerste ambtstermijn van vijf jaar. Bepaalde zeer oude en vervuilende voertuigen, die, afhankelijk van de stad, een Crit'Air-sticker van 3 of hoger hebben, worden van hun werkingssfeer uitgesloten. Maar de toepassing ervan wordt van alle kanten bekritiseerd, ook vanuit Macrons aanhangers en ter linkerzijde door gekozen vertegenwoordigers. Zij zijn van mening dat ze hiermee bevolkingsgroepen uitsluiten die geen minder vervuilende auto's kunnen kopen.

De minister voor Ecologische Transitie, Agnès Pannier-Runacher, verzette zich zelf tegen de volledige afschaffing van ZFE's. Zij herinnerde eraan dat "luchtvervuiling de oorzaak is van bijna 40.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar (...). En lage-emissiezones hebben bijgedragen aan het verminderen van deze vroegtijdige sterfgevallen."

Nog een argument voor de verdedigers van ZFE's: de kosten voor de staat om ze af te schaffen, worden geschat op ruim 3 miljard euro.

In april gaf het ministerie van Ecologische Transitie al aan dat de afschaffing van ZFE's "een negatief politiek signaal" zou afgeven, waardoor "de reeds verkregen subsidies" van de Europese Unie voor de oprichting ervan "in twijfel zouden kunnen worden getrokken". Volgens een schatkistnota die door het medium Contexte werd aangehaald, zou deze annulering Frankrijk blootstellen aan "een terugbetalingsrisico van maximaal een miljard euro".

Het ministerie overwoog ook dat de Europese Commissie deze annulering zou kunnen beschouwen als een annulering van verplichtingen, waardoor toekomstige betalingen vanuit de EU in het kader van het Franse nationale herstel- en veerkrachtplan (PNRR) in gevaar zouden komen. Dankzij dit plan kan Frankrijk tot 2026 40,3 miljard euro aan Europese subsidies ontvangen, "op voorwaarde dat het bepaalde verplichtingen nakomt". Frankrijk krijgt hiervoor tot 2025 3,3 miljard euro.

Tot de doelstellingen van het PNRR behoren onder meer de goedkeuring van de wet op klimaat en veerkracht uit 2021 (die de oprichting van ZFE's omvat) en het uitvoeren van studies voorafgaand aan de oprichting van ZFE's in 18 stedelijke gebieden. Dit zijn twee belangrijke doelstellingen voor het claimen van Europese steun. Of Frankrijk de doelstelling om voorstudies voor ZFE uit te voeren, heeft gehaald, wordt momenteel in Brussel beoordeeld, met het oog op de uitbetaling van de Gemeenschapsfondsen in 2025.

De afschaffing van de ZFE is nog niet definitief. De stemming over het artikel moet worden bekrachtigd door de stemming over het wetsvoorstel in zijn geheel, dat nog ruim 600 amendementen bevat. Sommige parlementsleden zijn ook van mening dat de afschaffing van de ZFE uiteindelijk door de Constitutionele Raad als wetsartikel zou kunnen worden afgekeurd (een maatregel die te ver afstaat van de oorspronkelijke tekst).